آفریقا مشتری کالا‌های متنوع ایرانی است/دیدگاه منفی تجار ایرانی به بازار‌های آفریقایی

با وجود آنکه آفریقا مشتری کالا‌های متنوع ایرانی است، اما در بخش صادرات به این قاره، رتبه مطلوبی نداریم.

به گزارش خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، عمده کالاهای وارداتی آفریقا از جهان شامل وسایل نقلیه و قطعات، تراکتور، بولدوزر، و تجهیزات آن، نفت و روغن‌های نباتی، گندم، برنج، مواد غذایی و دارو است. 

 

این قاره از ایران کالاهایی از جمله قیر، گاز طبیعی و گوگرد و آمونیاک، موم و پارافین و وازلین و روغن‌های صنعتی، فرش و کف‌پوش، کاشی سرامیکی، سنگ ساختمانی، لوازم ساختمانی و خانگی، سیمان، وسایل نقلیه و تراکتور و واگن‌های باری، خشکبار، مصنوعات پلاستیکی و صنایع دستی وارد می‌کند.

 

قاره آفریقا در سال ۲۰۱۴ میلادی، رشد اقتصادی ۶درصدی را تجربه کرد که اندکی بیش از نرخ رشد اقتصادی در سال ۲۰۱۳ بود. در واقع با وجود کاهش رشد اقتصادی در کشورهای غرب آفریقا، رشد اقتصادی این قاره همچنین مثبت و قابل توجه بوده است. همچنان ۷ کشور از کشورهای دارای بیشترین رشد اقتصادی جهان در قاره آفریقا قرار دارند. میزان سرمایه‌گذاری خارجی در آفریقا نیز روند رشد خود را همچنان ادامه داده است. در ۱۰سال گذشته در آمد واقعی مردم در آفریقا به میزان ۳۰درصد افزایش یافته و این بدان معناست که تعداد بیشتری از ساکنان قاره از فقر رهایی یافته‌اند. رشد اقتصادی با گسترش خدمات اجتماعی و درمانی همراه بوده است.

  

بر اساس آمار، رتبه ایران در صادرات به آفریقا با توجه به ظرفیت‌های بسیاربالای قاره سیاه، رتبه مطلوبی نیست. قاره آفریقا با جمعیت نزدیک به یک میلیارد نفر دارای اهمیت‌های بسیاری از نظر فعالیت‌های اقتصادی است که از جمله این موارد می‌توان به حجم بالای واردات این کشورها به میزان حدود 600 میلیارد دلار در سال 2015 اشاره کرد که بیشترین این واردات از کشور چین و به میزان 28.3 درصد از واردات بوده است.

بازاری با نیازمندی‌های فراوان ولی متقاضی با سطوح مختلف تولیدی و استاندارد در زمینه کالاهای مختلف مانند مصالح ساختمانی از قبیل کاشی‌، سرامیک، سیمان، لوازم و تجهیزات ساختمانی، دارو، تجهیزات پزشکی، موادشیمیایی، محصولات و فرآورده‌های پتروشیمی، قیر، شوینده‌ها و محصولات بهداشتی، قطعات و تجهیزات ماشین‌آلات، لوازم و تجهیزات الکتریکی و غیره که همه از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ایران هستند هم به‌عنوان دیگر اهمیت‌ها و مزایای اقتصادی در این کشور برای ایران اشاره کرد.

یکی دیگر از عوامل اهمیت یافتن قاره آفریقا، سخت بودن رقابت با رقبای قدرتمندی چون چین، ترکیه، هند و عربستان در عرضه کالاست، کشورهای رقیب در انجام اموری مانند ساخت مدرسه، درمانگاه، کیلینیک، ساخت و مرمت کلیسا و سایر امور عام‌المنفعه در آفریقا هم شرکت می‌کنند.

از دیگر مواردی که سبب اهمیت قاره آفریقا شده می‌توان به ایجاد خطوط منظم هوایی و کشتی‌رانی توسط رقبا و سایر اقدامات مانند حضور 30 میلیون چینی در آفریقا برای سال 2030 و یا برقراری بیش از 50 پرواز از ترکیه به نقاط مختلف آفریقا، زمینه انجام پروژه‌های خدمات فنی و مهندسی در زمینه نیروگاه، جاده، راه، سد، تونل، حفاری، مسکن و خانه‌سازی و غیره، زمینه مناسب همکاری‌های معدنی و انتقال دانش فنی در این حوزه، نیاز مبرم این قاره به خدمات پزشکی و درمانی در قالب ایجاد و تاسیس مراکز درمانی و ارائه خدمات پزشکی و زمین‌های کشاورزی بسیار مستعد و آب فراوان برای کشت فراسرزمینی اشاره کرد.

از جمله تلاش‌های سازمان توسعه تجارت برای توسعه روابط با آفریقا می‌توان به پیگیری طرح 70 محوری در ارتباط با توسعه روابط با آفریقا، پیگیری موضوعات ویژه مانند روابط بانکی، برقراری خطوط هوایی و کشتی‌رانی، پیگیری تشکیل کمیسیون‌های مشترک و اجرای تفاهمات منعقده در این کمیسیون‌ها، تشکیل کمیته مشترک بازرگانی با کشورهای مختلف آفریقایی، پذیرش و اعزام هیئت‌های تجاری اشاره کرد.

مشکلات و موانع توسعه روابط ایران با آفریقا مواردی مانند عدم شناخت صحیح و کافی از بازار آفریقا و شرایط تجارت با کشورهای آفریقایی، ترس از سرمایه‌گذاری در این کشورها به‌سبب ناامنی‌های سیاسی و اقتصادی، عدم تمایل بخش خصوصی برای حضور در آفریقا به‌سبب بعد مسافت، وجود تحریم‌ها در سال‌های گذشته و تداوم آنها تا امروز، فقدان وجود زیرساخت‌های مناسب بانکی و حمل و نقل است که در دوره های مختلف موجب شده تا تجار ایرانی از بازارهای قاره سیاه به دور باشند.

پیشنهادات و راهکارهایی همچون ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی، تولیدی و یا خدمات فنی و مهندسی برای حضور در بازارهای آفریقا، تولید صادرات‌محور و تولید برای آفریقا متناسب با بازار و نیازهای آن قاره ، شرکت در مناقصات و انجام پروژه‎های خدمات فنی و مهندسی می تواند موجب تقویت روابط اقتصادی و تجاری ایران با آفریقا شود.

رشد 23 درصدی صادرات ایران به آفریقا

فرزاد پیلتن مدیرکل دفتر بازرگانی آفریقا و کشورهای عربی سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی اظهار کرد: صادرات ایران به کشورهای قاره آفریقا در سال 96 نسبت به سال 95 ، 23 درصد رشد داشته است.

وی افزود: این موضوع به این دلیل است که در دو سال گذشته سعی کردیم از طریق اعزام هیأت‌های تجاری، بازاریابی به ویژه در هیأت‌هایی که همراه وزیر امور خارجه به 7 کشور آفریقایی سفر کردند، زمینه‌های لازم را برای گسترش تجارت با کشورهای آفریقایی فراهم آوریم.

مدیرکل دفتر بازرگانی آفریقا و کشورهای عربی سازمان توسعه تجارت افزود: افزایش همکاری‌های نمایشگاهی موجب شد تا شناخت دو طرف از نیازها و توانمندی‌های یکدیگر بیشتر شود.

پیلتن در تشریح دلایل عدم رغبت دو طرف به افزایش تعاملات تجاری، گفت: در تمام سالهای گذشته تجار ایرانی شناخت درستی از نیازهای کشورهای آفریقایی نداشته‌اند و در عین حال کشورهای آفریقایی نیز شناختی‌ از توانمندی‌های ما در حوزه‌های مختلف تولیدی به دست نیاوردند.

وی درباره عملکرد سازمان توسعه تجارت در حوزه گسترش روابط با آفریقا، اذعان کرد: بحث صادرات به کشورهای مختلف فقط با مسئولیت سازمان توسعه تجارت نیست و در واقع این سازمان نقش یک نهاد هماهنگ‌کننده را بازی می‌کند و توسعه صادرات نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌هایی مانند مسائل گمرکی، استاندارد، حمل‌ونقل، نمایشگاه و ایجاد نمایندگی‌ها، دفاتر فروش و اتاق‌های بازرگانی دو طرفه است.

مدیرکل دفتر بازرگانی آفریقا و کشورهای عربی سازمان توسعه تجارت اضافه کرد: سازمان توسعه تجارت وظیفه دارد تمامی فعالیت‌های صورت گرفته در راستای گسترش ارتباطات تجاری با کشورهای دیگر را جمع‌بندی کند؛ در این راستا از هیچ تلاشی فروگذار نکرده‌ایم.

آفریقا مشتری کالاهای متنوع ایرانی

پیلتن در پاسخ به این پرسش که بیشتر چه نوع محصولاتی در بازار کشورهای آفریقایی مشتری دارد، گفت: ایران تا به حال توانسته مشتق‌های نفتی، پتروشیمی، محصولات پلاستیکی و مصالح ساختمانی را به کشورهای آفریقایی صادر کند؛ همچنین در کشورهای همچون ساحل عاج، اتیوپی، الجزایر، زمینه خوبی برای صادرات خدمات فنی‌ و مهندسی دارد و در آینده امکان تقویت این حوزه در کشورهای مختلف آفریقایی از استعداد خوبی برخوردار است.

وی ادامه داد: کشور آفریقای جنوبی نیز محصولاتی مانند خرما، پسته، شکلات، رب گوجه فرهنگی و ماکارانی ما را تا به حال به خوبی وارد کرده است.

مدیرکل دفتر بازرگانی آفریقا و کشورهای عربی سازمان توسعه تجارت در تشریح مشکلات پیش‌روی گسترش صادرات به کشورهای آفریقایی گفت: مشکلاتی از قبیل نبود یک سیستم حمل‌ونقل دریایی، عدم شناخت طرفین تجاری از یکدیگر، بالا بودن هزینه‌های صادرات و بازاریابی، نبود دفتر شرکت‌های ایرانی در قاره آفریقا و اقتصادی نبودن هزینه‌های حمل و نقل و هتلینگ برای تجار ایرانی از مسائلی است که موجب شده تا تجارت با آفریقا رشدی را که پیش‌بینی می‌شد، کسب نکند.

پیلتن بیان کرد: یکی از دلایل دیگر ضعف مالی کشورهای آفریقایی است و در این رابطه ذهنیت منفی در شرکت‌های ایرانی در مورد مسائل مالی آفریقا وجود دارد که باید گفت بخشی از ذهنیت درست و بخش دیگر آن اشتباه است.

وی افزود: از طرف دیگر عدم ثبات سیاسی و تنش‌های بالا، فساد اداری موجب شده تا جو بی‌اعتمادی نسبت به آفریقا در کشورمان شکل بگیرد.

مدیرکل دفتر بازرگانی آفریقا و کشورهای عربی سازمان توسعه تجارت با اشاره به تشکیل کمیسیون مشترک ایران و آفریقای جنوبی و سفر وزرای مختلفی دو کشور به یکدیگر، تصریح کرد: عواملی همچون افزایش شناخت دو طرف از نیازها و توانایی‌های یکدیگر، ایجاد زیرساخت‌های مناسب چون حمل ونقل، روابط بانکی و کمک به شرکت‌های ایرانی برای استقرار در کشورهای آفریقایی و همچنین پررنگ شدن حضور تجار ایرانی در نمایشگاه‌های قاره سیاه و تقویت اتاق بازرگانی دو طرف می‌تواند، موجب افزایش تجارت بین دو طرف خواهد شد.

پیلتن در پایان یادآور شد: در نهایت یک اهتمام جدی در همه دستگاه‌های مرتبط تجاری می‌تواند، موجب آغاز فصل جدیدی در روابط تجاری ایران با کشورهای آفریقایی شود.

گزارش از سمیه عرب

منبع : https://www.yjc.ir